Η συγκλονιστική ημέρα της μεταφοράς των οστών στο Μαυσωλείο τον Ιούνιο του 1979

Αρχείο Μπάρλου

Μία απ' τις πιο συγκινητικές ημέρες για το Δίστομο που την θυμούνται έντονα ακόμη, τόσο οι παλιοί που κουβαλούσαν τις μνήμες του χαμού των δικών τους ανθρώπων, όσο και οι νεώτεροι, ήταν η ημέρα που μεταφέρθηκαν επάνω σε άρματα οι Σφαγιασθέντες Διστομίτες, απ' το παλιό νεκροταφείο όπου και είχαν ταφεί- γιατί δεν υπήρχε άλλο μνημείο μέχρι τότε- στο Μαυσωλείο.
Το Μαυσωλείο το κατασκεύασε ο Γεώργιος Λουκά Μπάρλος ο ιδρυτής της εταιρείας ''Ελληνικοί βωξίται Ελικώνος''.
Το Μαυσωλείο είναι έργο τέχνης του γλύπτη Στέλιου Τριάντη και ένα μνημείο με επισκεψιμότητα που ήταν απαραίτητο να γίνει.
Συγκινεί όλο τον κόσμο με την επιβλητικότητά του, και μας κάνει να μην ξεχνάμε αυτήν την παγκόσμιας κλίμακας τραγωδία που διαδραματίστηκε στο Ηρωικό Δίστομο.
Παλαιότερα η θλιβερή αυτή επέτειος και και το μνημόσυνο ετελούντο στο Μνημείο Ηρώων έξω απ' το Δημαρχείο, αφού πρώτα τιμούσαν τους νεκρούς στο χώρο του νεκροταφείου.
Ο Γεώργιος Μπάρλος λοιπόν χρηματοδότησε το έργο και κατασκεύασε αυτό το έργο τέχνης στον λόφο ''Κάναλες'' απ' όπου φαίνεται πανοραμικά το Δίστομο. Καλύτερο δηλαδή μέρος απ' αυτό δεν νομίζω να υπήρχε.

Η ημέρα αυτή έχει χαραχτεί στις μνήμες εκείνων που την έζησαν. Ήταν μια απ' τις πιο συγκινητικές ημέρες στα χρονικά. Δεν είναι και λίγο να μεταφέρονται και να τιμώνται οι Σφαγιασθέντες πάνω σε άρματα παρουσία των συγγενών τους που οι πιο πολλοί ήταν εν ζωή, γιατί δεν είχαν περάσει και πολλά χρόνια απ' το 1944 που έγινε η σφαγή, μέχρι το 1979 που μεταφέρθηκαν.

Στην πρώτη φωτογραφία φαίνεται ο Διστομίτης Γεώργιος Μπάρλος και η κόρη του Πηνελόπη.

Κάντε κλικ στις εικόνες για περαιτέρω ανάλυση ή για κατέβασμα.

ΠΗΓΗ/ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: DISTOMOBLOG

Λίγα λόγια για την ιστορία του πανηγυριού του Διστόμου

Η θρησκευτική πανήγυρις του Διστόμου είναι στις 19 Μαΐου, σήμερα δηλαδή.

Γίνεται τριήμερο και διαρκεί μέχρι την 21 Μαΐου όπου συμπίπτει με την γιορτή του Κωνσταντίνου και Ελένης.

Είναι τοπική γιορτή και γιορτάζεται η ανέγερση του Ναού του Αγίου Νικολάου στο Δίστομο που τελειοποιήθηκε στα 1880.

Δεύτερο επίσημο πανηγύρι του Διστόμου ήταν την ημέρα της Αναλήψεως, όπου κατέβαιναν όλοι οι κάτοικοι στην Παραλία, στον γιαλό όπως έλεγαν τότε.

Δυστυχώς σταμάτησε ή μάλλον υπολειτουργεί, ας μου επιτρεπεί η έκφραση, από τότε που έγινε η αναγκαστική απαλλοτρίωση της παραλίας. 
Η Διστομίτικη εκκλησία της Αναλήψεως ωστόσο υπάρχει ακόμη

Σαν σήμερα γίνεται περιφορά της εικόνας και χοροί στον χώρο της Πλατείας Εθνικής Αντίστασης 

( Πάνω πλατείας ).

Τα παλιά χρόνια χόρευαν ξεχωριστό χορό οι ελεύθερες του Διστόμου για να γνωρίσουν το ταίρι τους.

Αναρτώ κάποιες φωτογραφίες παλιές και καινούργιες.

Αν θέλετε να διαβάσετε και να μάθετε περισσότερα, ανατρέξτε στα βιβλία της Διστομίτισσας συγγραφέως Καίτης Μανωλοπούλου ( ΚΛΙΚ ΕΔΩ )

Πανηγύρι 1934

1933 - Πανηγύρι Διστόμου

 ΠΗΓΗ/ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: DISTOMOBLOG

Ντοπιολαλιά-Ένα Αρχαιοελληνικό κατάλοιπο

Αναδημοσίευση από distomo.gr

Λόγω των συχνών επιδρομών αλλά και στρατιωτικών κατοχών από τους Ρωμαίους, τους Φράγκους μέχρι και τους Τούρκους πολλές λέξεις δημιουργήθηκαν και ονόματα τοποθεσιών τροποποιήθηκαν. Το ίδιο το όνομα της πόλης μετετράπη από ΑΜΒΡΥΣΣΟΣ σε ΔΙΣΤΟΜΟ. Ιστορικά δεν αναφέρεται καμμία Σλαβική ή Αρβανίτικη επιρροή και έτσι δεν συναντώνται αντίστοιχες μετατροπές ονομασιών σε περιοχές όπως Αράχοβα
(-οβα:Σλαβική κατάληξη).
Υπάρχουν πολλοί τοπικοί γλωσσικοί ιδιωματισμοί αλλά και ιδιαίτεροι τρόποι προφοράς με χαρακτηριστικότερα την συντόμευση ονομάτων (Χαρλάμ'ς αντί Χαράλαμπος) το κόψιμο των καταλήξεων και ο συμφυρμός των φωνηέντων (σπιτ' αντί σπίτι, χωράφ' αντί χωράφι). Αντίθετα συνήθως διατηρείται όταν συνοδεύεται από κτητική αντωνυμία (το χωράφι μ', το σπίτι σ', αλλά και ο πατέρα μ').
Μερικές φορές συναντάται και αλλαγή γένους ( ο τζάκης αντί το τζάκι ).
Παράλληλα αναπτύχθηκαν πολλές παρωνυμίες (παρατσούκλια) για τα οποία θα μιλήσουμε σε άλλη ενότητα αντί για επώνυμα, που χαρακτηρίζουν ολόκληρες οικογένειες και διατηρήθηκαν για αρκετές γενιές μέχρι και σήμερα .Οι Διστομίτες γλωσσικά έχουν τους φθογγισμούς και τις κλίσεις της Ρουμελιώτικης διαλέκτου (γλώσσα Μακρυγιάννη), αλλά έχουν κρατήσει και τις δικές τους λέξεις. Δεν είναι λίγες αυτές που το πλούσιο λεξιλόγιο του ρουμελιώτικου λαού δημιούργησε και αρκετές από αυτές έχουν αρχαία καταγωγή λόγω και της Δωρικής προέλευσης των Διστομιτών:Επίσης υπήρχε στούς πολύ παλιούς Διστομίτες το φαινόμενο του τσιτακισμού. παλιόστσ(υ)λο αντί για παλιόσκυλο (τσ)=κ αλλα σε ορισμένες λέξεις. Οι γεροντότεροι ακόμη χρησιμοποιούν τον παλαιότερο παρατατικό, ειδικά στην μέση φωνή. Τούτος (αντί γι αυτός) καθέταν αυτού, αντί για καθόταν. Ο Γιάνν(η)ς ερχέταν απ'τον γιαλό, αντί για ερχόταν. χάμω=κάτω, αρχαίο χαμαί. δώθε, κείθε, πούθε επιρρήματα. (Σύγκρινε πόθεν έσχες).
Ενδεικτικές λέξεις και εκφράσεις
αφουγκράζομ(αι) = ακούω από+ακρόαση. Παραστιά = δίπλα στην φωτιά στο τζάκι παρά+εστία ,αρμακάς = πέτρινο τειχίο αρχ.λέξη αρμός, νίβομαι, νίψ(ου) - προστακτική (από το νίπτομαι), κολλάω τ(η)ν (α)σκάλα και αρποκολλιέμαι. Περίφραση για το ανεβαίνω, προβάτα (προστακτική) = περπάτα προ+βαίνω, τήρα = κοίτα παρατηρώ - παρατήρηση και τα παραγωγά της, σύρε = πήγαινε, ηύρα = αντί για βρήκα, γιαλός = παραλία, θάλασσα (παρα θιν'αλός), απ(ι)στομιέμαι = πέφτω απίστομα (ανάποδα)+πίπτω, μπηχτοκέφαλα επίρρημα = πέφτω με το κεφάλι πίγνημι(μπήχνω)+κεφαλή, κανείν αντί για την αιτιατική κανέναν (αρχαϊκός δυικός τύπος της δωρικής διαλέκτου), τίνος χρησιμοποιείται η αρχαία ερωτηματική αντωνυμία (τίνος είσαι); φροματάω = αγριεύομαι, αλαλάζω, αυτού (επίρρημα) = εκεί είναι πιο ειδικό δεικτικό επίρρημα, γιατί δηλώνει και τόπο ακόμη,(συχνά στον Θουκυδίδη), λοβός = χαζός-ανόητος (παράβαλε λοβοτομή), ξαργού = επίτηδες (εξ έργου), μαργώνω = κρυώνω (αρχαίο ρήμα μάργνυμι), δραίμω = τρέχω γρήγορα, φεύγω (αρχαίο ρήμα θέομαι με β'αόριστο έδραμον), μανάρια = πρόβατα ( απ' το αμνός - ομνάριον-μανάρι. Συναντάται και αλλού) τσουράπ(ι) = κάλτσα, βρωμοταρεύω = μαζεύομαι, κάθομαι ήσυχος (δωρικό τάρας=ησυχία, γαλήνη, ειρήνη)


Και άλλα πάμπολλα παραδείγματα που θα αναφερθούν εκτενέστερα παρακάτω.

*Ευχαριστώ τον Δημήτρη Μορόγιαννη τον συμπατριώτη μου για την συνεργασία μας στο θέμα αυτό

ΠΗΓΗ/ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ : DISTOMO BLOG 

Στο χέρι του Παππού - Ένα ποίημα του Αργύρη Σφουντούρη

ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ


Στο χέρι του παππού ο εγγονός βαδίζει
Κι ανάμεσα τους λείπει μια γενιά.
Ο εγγονός όλο ρωτά, γιατί αυτός ελπίζει
Να μάθει όλα της ζωής τα μυστικά.


Και στέκεται ο παππούς στού δρόμου τη γωνιά
Κι αναστενάζει. Κι ύστερα πάλι συνεχίζει
Το κουρασμένο βήμα του, γυρτός, αργά-
Μια έγνοια φαίνεται στην κόμη του ν’ ασπρίζει


Που χρόνια τώρα συνεχώς τον τυραννά.
Κι ο εγγονός στο χέρι του όλο ρωτά
Γιατί ο θάνατος τους νέους να θερίζει -.


Στο χέρι του παππού ο εγγονός βαδίζει
Και το κενό στη μέση του θυμίζει
Κάδρο χωρίς ζωγραφιά

Το ποίημα αυτό δημοσιεύεται στο βιβλίο της Καίτης Μανωλοπούλου ( Αναμνήσεις & Μαρτυρίες πενηντάχρονες ή άχρονες )

ΠΗΓΗ/ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: DISTOMOBLOG

Νέα αρχαιολογική αποκάλυψη στο Δίστομο ( 6 Νοεμβρίου 2009 )

Νέα αποκάλυψη δαπέδου κι βάσης κίονα στο Δίστομο, στο οικόπεδο Β.Λ, δίπλα στον αύλειο χώρο μεταξύ Αρχαιολογικού Μουσείου και Πολιτιστικού κέντρου
( Άλλοτε Δημοτικών σχολείων ).
Πριν κάποια χρόνια στον αύλειο αυτό χώρο, στην προσπάθεια να πραγματοποιηθούν εργασίες για την δημιουργία μικρού θεάτρου, αποκαλύφθηκε τείχος, και για τον λόγο αυτό σταμάτησαν εντελώς οι εργασίες.
Στην ίδια περιοχή, και συγκεκριμένα στο οικόπεδο Λ.Σ, αποκαλύφθηκε επίσης τείχος και εργαστήρια, αν δεν απατώμαι.
Πολύ κοντά επίσης είναι και τα δίστομα πηγάδια.
Πρόκειται για περιοχή που είναι επέκταση του σημερινού Διστόμου, εξ' ού και η ονομασία ''αλώνια''.
Και στο Αρχαίο Δίστομο όμως, στην Φωκική Άμβροσσο, στο σημείο αυτό, ήδη είχε τελειώσει η πόλη, κι αυτό φαίνεται γιατί όλος ο Αρχαιολογικός όγκος βρίσκεται από την μέση της 10ης Ιουνίου μέχρι το Κάστρο ( Ακρόπολη Αμβρυσσού ).
Τώρα θα ήθελα την γνώμη των αρχαιολόγων για το τι είναι το δάπεδο που αποκαλύφθηκε.
Πάντως η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να χρονολογείται στο τέλος της Ρωμαϊκής εποχής, αρχή Πρωτοχριστιανικής, αν κρίνω απ΄το κεραμιδωτό υλικό, όπως και στο Οινοποιείο που βρέθηκε το περυσινό καλοκαίρι.
Μπορείτε να δείτε εδώ παλαιότερα άρθρα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος απ' το Δίστομο.

• ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ
• ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΓΑΛΛΙΗΝΟΥ
• ΠΡΩΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ
• ΔΙΣΤΟΜΑ ΠΗΓΑΔΙA 

 ΠΗΓΗ/ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ : DISTOMOBLOG

 

 

 

 

Λογοτεχνία για το Δίστομο και Διστομίτες λογοτέχνες

Φωτογραφία από ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για το Δίστομο, στα τέλη της δεκατίας 80

ΔΙΣΤΟΜΟ

Διαβάζοντας το ''Χρονικόν'' του Τάκη Λάππα,

για τη ''Σφαγή του Διστόμου'' ηύρα τόση

στην καρδιά του Γερμανού ωμή αγριάδα,
που ξάφνου και η δική μου είχε πετρώσει.

Ένα δάκρυ δεν μου κύλησε απ' τα μάτια.
Πέτρωσε ο πόνος, μέσα μου και η φρίκη.
Τόσο λοιπόν οι άνθρωποι απάνθρωποι είναι,
όσο δεν είναι τα τσακάλια μήτε οι λύκοι;

Μα νά που ένας καλός πονόψυχος στρατιώτης
και καθόλου της πατρίδας του προδότης,
με χέρι στοργικό χαϊδεύει ένα παιδάκι
στο χλωμό φοβισμένο κεφαλάκι.

Σαν της Ειρήνης το άσπρο περιστέρι,
στή φοβερή, την άγριαν ώρα της σφαγής,
ήρθε, θαρρείς, την ανθρωπιά να ξαναφέρει.
Γνέφει ''σιωπή'' και δείχνει με το χέρι
οι μελλοθάνατοι να πέσουν καταγής.

Και τότε αδειάζει το όπλο του του όλο στον αγέρα,
και, για να πάρει μαζί του τη φοβέρα,
βγαίνει αστραπή στο δρόμο και την πόρτα κλεί,
και σκοτώνει στην πόρτα απέξω ένα σκυλί.
Σημάδι πως τα πάντα εγίνηκαν με τάξη.

Πως μπορεί την καρδιά να μη σπαράξει
η πράξη αυτή της ομορφιάς και του ελέους,
που βγαίνει μόνο απ' τους καλούς και τους
γενναίους;

Οι μαύροι εθαμποφέξανε οι ουρανοί
ένα βεργί κερί φωτάει, θαρρείς, τα σκότη.
Ποτάμι ετρέξαν των δακρύων μου οι κρουνοί,
για την τόση καλωσύνη του στρατιώτη,
που για μάρτυρές της άφησε στην γη
απομεινάρια από την άγρια σφαγή.

Διαλεχτή Ζευγώλη - Γλέζου

Ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο, μέσα στις πολυσήμαντες και πολυπρόσωπες προς όλες τις κατευθύνσεις του πολιτισμού και της επιστήμης προσωπικότητες του Διστόμου, είναι και οι Διστομίτες λογοτέχνες.

Βέβαια σήμερα θα αναφέρω περιληπτικά του Διστομίτες λογοτέχνες καθώς κι εκείνους που έγραψαν για μας, θα γίνει μια περιληπτική μνεία, έτσι για να στρώσω έδαφος για τα επόμενα άρθρα.

Ας αρχίσω από έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο, τον Στάθη τον Σταθά.

Ο Στάθης Σταθάς είναι μια τεράστια προσωπικότητα κι ένα μεγάλο κεφάλαιο για το Δίστομο και όχι μόνο. Οι γραμματικές του γνώσεις είναι απεριόριστες. Τον συμβουλεύονται συχνά καθηγητές Πανεπιστημίου και τον ρωτούν γλωσσικά και ιστορικά ζητήματα για τα οποία έχουν αμφιβολίες, και εμπιστεύονται την κρίση του.

Θα γίνει αφιέρωμα αναλυτικό σε όλους αυτούς που θα αναφερθούν στο σημερινό άρθρο. Βέβαια για τον Στάθη Σταθά χρειάζονται πολλές σελίδες βιογραφικού και έργων του.

Θα δημοσιεύσω κάποια ποιήματά του, δοκίμια και κάποιους ρηξικέλευθους λόγους του που έχω μαγνητοφωνήσει εγώ ο ίδιος, ενάντια στο κατεστημένο και στις φασίζουσες συμπεριφορές της φύσης μας, σε επόμενα άρθρα.

Άλλος λογοτέχνης, που εκτός από δικά του ποιήματα, έχει μεταφράσει στο εξωτερικό όπου διαμένει - στην Ελβετία συγκεκριμένα - μεγάλους Έλληνες ποιητές, όπως Ρίτσο, Βρεττάκο, Λειβαδίτη και άλλους, είναι ο *Αργύρης Σφουντούρης, που προσφάτως γυρίστηκε για τη ζωή του και βραβεύτηκε η ταινία με τίτλο ''Ένα τραγούδι για τον Αργύρη''. '

Έχω δημοσιεύσει άρθρο στο παρόν blog γι' αυτόν τον τεράστιο άνθρωπο.

Ο Αργύρης Σφουντούρης είναι αστροφυσικός, λογοτέχνης, και μέγιστος αγωνιστής για τα δικαιώματα των ανθρώπων. Έντονη ήταν η δράση του εναντίον της χούντας που μάστισε τη χώρα μας.

Θα συνεχίσω και γι' αυτόν αναλυτικά, γιατί είναι λίγα όσα έχω γράψει γι' αυτόν.

Λογοτέχνιδα με μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές και δοκίμια είναι και η Καίτη Μανωλοπούλου, που εκτός των άλλων έχει γράψει και τα εξής βιβλία για το Δίστομο : ''Αναμνήσεις και μαρτυρίες'', απ' όπου και το ποίημα που έχω δημοσιεύσει, και ''Να ζεστάνουμε τις πέτρες στις πλαγιές του Διστόμου''.

Και να μην ξεχάσουμε και το ποίημα που έχει φιλοξενηθεί πριν καιρό σ' αυτήν εδώ την ιστοσελίδα, του Νίκου Ξυνού, κι αυτό με τίτλο ''Δίστομο''.

Σημαντικός ποιητής και λογοτέχνης είναι και ο Τάσος ο Βασιλαράκος, ο οποίος ζει με την σύντροφο του στο Δίστομο. Θα ήθελα να κάνω και σ' αυτόν ένα ξεχωριστό αφιέρωμα.

Επίσης προσφορά σε ιστορικά θέματα, έχουν και οι Γεώργιος Νικολάου και Ιωάννης Μπασδέκης, που έχουν γράψει βιβλία για την σφαγή αλλά και για την ιστορία του Διστόμου απ την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Στην λογοτεχνία βέβαια για το Δίστομο, και αυτό πρέπει να μας κάνει ιδιαίτερα υπερήφανους γιατί είναι υπέρτατη τιμή, δεν πρέπει να ξεχνάμε τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Νίκος Γκάτσος, ο Νίκος Καββαδίας και άλλοι.

Βοιωτοί επίσης ιστορικοί και λογοτέχνες είναι ο Ανδρέας Τσούρας και ο Τάκης Λάππας, ο οποίος κατάγεται απ' την πλευρά της μητέρας του απ' το Δίστομο κι έχει γράψει το ''χρονικό της σφαγής'' καθώς και άλλα ιστορικά βιβλία για το Δίστομο αλλά και για όλη την Βοιωτία.

Απ' την άλλη ο Ανδρέας Τσούρας, εκτός από λογοτέχνης είναι και θεατρικός συγγραφέας, και έχει γράψει το έργο ''Δίστομο-ματωμένη ανθρωπότητα'' και άλλα πολλά.

Επίσης η λογοτέχνιδα *Βίκη Μπακάλη έχει γράψει για μας πολύ σπουδαία ποιήματα, τα οποία έχω δημοσιεύσει και σε προηγούμενα άρθρα.

Πολλοί νέοι Διστομίτες όμως, επώνυμα ή ανώνυμα, γράφουν κι αυτοί σπουδαία λογοτεχνικά έργα και ποιήματα, και δεν τα δημοσιεύουν, έιτε γιατί δεν πιστεύουν στις δυνατότητες τους, είτε γιατί θέλουν να παραμείνουν στην ανωνυμία τους. Θα κάνω βέβαια μια προσπάθεια να δημοσιεύσω κάποια έργα, έστω και ανώνυμα.

Θα γίνει αφιέρωμα και αναλυτική αναφορά σε όλους τους παραπάνω.

Σημαντικό είναι και το βιβλίο που προσφάτως κυκλοφόρησε και δημοσιεύνται συγκλονιστικές περιγραφές απ' το ημερολόγιο του Διστομίτη *Μιλτιάδη Νικολάου που έγραψε στο μέτωπο, εκείνες τις φρικτές μέρες του πολέμου.

Γύρισε σώος στο Δίστομο για να σφαγιασθεί μετά από λίγο απ' του φασίστες Γερμανούς. Μπράβο στους απογόνους του που το έκαναν βιβλίο

*Κλικ στους συνδέσμους για να δείτε στοιχεία και παλαιότερες δημοσιεύσεις

*Προσεχώς σπάνια βιβλιογραφία για το Δίστομο απ' την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

ΠΗΓΗ/ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ : DISTOMOBLOG