Ντοπιολαλιά Διστόμου. Δέκα τυχαίες λέξεις, έτσι για να μαθαίνουμε εμείς οι νεώτεροι.

Η φωτογραφία είναι από το Αρχαίο οινοποιείο στην θέση Βερβά ή Καστρί στο Δίστομο

1. Ταβλαρώνω = Τραπεζώνω
2. Τσιγκλώνω = Πειράζω
3. Τανιέμαι = Τεντώνομαι, σφίγγομαι
4. Αχάραγα = Αξημέρωτα, ορθρινά
5. Αναπιάνω =Ζυμώνω το ψωμί με προζύμι
6. Αγυιαπερνάω = Προσπερνώ, τρέχω, παραβγαίνω μέσα στα στενά ( Αρχ. Αγυιά = Στενό δρομάκι ) Το χρησιμοποιούσαμε και μεις όταν ήμασταν παιδάκια, μόνο όταν τρέχαμε στα στενά του Διστόμου, κι όχι όταν παραβγαίναμε σε πιο φαρδείς δρόμους.
7. Δραμιού = Τρέχοντας ( Επίρρημα > Από το Αρχ. Ρήμα Θέομαι = Τρέχω γρήγορα. Αόρ β' έδραμον > Δρόμος κι όλα τα παράγωγά του )
8. Καταχερίζω = Χτυπάω, δέρνω
9. Λείσπη = Κόλλα
10. Μοναξός = Μοναχικός

Σχόλια και ετυμολογία των λέξεων από την σπουδαία Βίκυ Μπακάλη

Για την ντοπιολαλιά τη Διστομίτικη, είναι ξεκάθαρα ελληνική και μάλιστα αντλεί ρίζες από τα βάθη της ελληνικής αρχαιότητας. 

Συγκεκριμένα για το " Αγυιαπερνάω" να σημειώσω πως η λέξη είναι Ομηρική!
Η αγυιά (εκ του άγω) είναι στην ομηρική διάλεκτο ο δρόμος, η οδός. "Δύσετό τ' ηέλιος σκιόωντό τε πάσαι αγυιαί" [ο ήλιος εβασίλεψε κι ισκιώσανε όλοι οι δρόμοι] λέει ο Όμηρος στο β΄ 388 της Οδύσσειας, και: "νεικεύσ' αλλήλησι μέσην ες άγυιαν ιούσαι" [ύστερα από φοβερό τσακωμό, έρχονται στη μέση του δρόμου] αναφέρει στην Ιλιάδα, στην ραψωδία Υ (στίχος 254). 
Κατά τον Παυσανία, οι αρχαίοι Αχαρνείς - δωρικής καταγωγής - λάτρευαν και τιμούσαν πολύ τον Απόλλωνα τον Αγυιέα που ήταν προστάτης των οδοιπόρων και των δρόμων. Προς τιμήν του δε, είχαν στήσει ένα πανέμορφο άγαλμά του, στον αρχαίο δήμο των Αχαρνών. 
Τώρα, όσον αφορά το τανιέμαι είναι κι αυτό πανάρχαιο και ελληνικότατο.  
Στον Όμηρο θα το συναντήσουμε ως ρήμα τάνυμι και τανύω = εκτείνω, τεντώνω, απλώνω. Στην Ιλιάδα δε και στην Οδύσσεια υπάρχουν ένα σωρό υπέροχες λέξεις με πρώτο συνθετικό το τανύω 

όπως:

Τανύπεπλος , = αυτή που έχει μακρύ πέπλο.
Τανισύπτερος, = αυτός που εκτείνει μακριά τα φτερά του
Τανυπτέρυξ, = αυτός που έχει μακριές φτερούγες. (Να προσέξουμε εδώ τις καταπληκτικές νοηματικές και εννοιολογικές διαφορές με μια συλλαβή λιγότερη !!!). 
Η τανύφυλλος ελαίη, είναι η ελιά που έχει μακριά φύλλα. 
Όπως βλέπεις, γλωσσικά τουλάχιστον, έλκετε την καταγωγή σας από τον Όμηρο κι αυτό ας το μάθουν οι ημιμαθείς και όσοι έχουν άλλη απόψη για τους Διστομίτες!

• Ευχαριστώ πολύ την λογοτέχνιδα και σπουδαία γνώστρια της Ελληνικής γλώσσας Βίκυ Μπακάλη, για την πολύτιμη βοήθειά της, που την έχει προσφέρει πολλές φορές και πάντα με επιτυχία. 

• Ευχαριστώ τον σπουδαίο Διστομίτη Στάθη Σταθά, για την πολύτιμη βοήθειά του.

* Η φωτογραφία είναι από το Αρχαίο οινοποιείο που αποκαλύφθηκε στους αμπελώνες του Διστόμου, στην θέση Βερβά.

Έπεται και μεγάλη συνέχεια .